Πρόληψη της επιθετικότητας από την προσχολική ηλικία

^{Τι είναι επιθετικότητα;}

^{Επιθετική χαρακτηρίζεται μια πράξη κατά την οποία κάποιος πληγώνει από πρόθεση κάποιον άλλο (Parke & Slaby, 1983). Όσο μικρότερο είναι ένα παιδί, τόσο εντονότερα απαιτεί την άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών του.}

^{Πότε χαρακτηρίζουμε ένα παιδί επιθετικό;}

^{Για να καταλήξουμε να χαρακτηρίσουμε ένα παιδί ως επιθετικό, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τα εξής στοιχεία.}

^{α. Τη διάρκεια της επιθετικής συμπεριφοράς του παιδιού, δηλαδή αν είναι μια συμπεριφορά που κρατά καιρό, βδομάδες, χρόνια, αν εμφανίζεται σε τακτά διαστήματα ή είναι ένα τελείως παροδικό φαινόμενο.}

^{β. Την ηλικία και το φύλο του παιδιού}

^{γ. Το βαθμό εχθρότητας, μίσους και εκδίκησης προς τους άλλους, που μπορεί να έχουν μέσα τους οι επιθετικές ενέργειες του παιδιού. Αν αυτές οι ενέργειες τους συνοδεύονται από τέτοια συναισθήματα, τα οποία εκδηλώνει μάλιστα φανερά το ίδιο, τότε το γεγονός πρέπει να μας ανησυχήσει.}

^{δ. Τη δύναμη που έχει το παιδί να ελέγξει τον εαυτό του και να σταματήσει να προκαλεί πόνο στους άλλους, νιώθοντας πως κινδυνεύει η ασφάλεια τους.}

^{Ως επιθετικό χαρακτηρίζουμε ένα παιδί το οποίο έχει κύριο μέσο έκφρασης και σχέσης τη βία.}

^{Ένας συνδυασμός βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, η βαρύτητα των οποίων αλλάζει από παιδί σε παιδί, ευθύνονται για την εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς. Ουσιαστικά η επίδραση της οικογένειας, του σχολείου και των κοινωνικών επιταγών στο παιδί διαμορφώνουν την επιθετική του συμπεριφορά (Κοντοπούλου, 2007).}

^{Πώς ελέγχεται η επιθετικότητα;}

^{Πρώτα από όλα, η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τον περιορισμό της επιθετικής συμπεριφοράς. Η καθοδήγηση των παιδιών να κατανοήσουν ότι κάθε πράξη έχει αντίκτυπο στους άλλους αποτελεί σημαντικό βήμα στον έλεγχο της επιθετικής συμπεριφοράς. Βαρύτητα πρέπει να δίνεται στην επανόρθωση μιας αρνητικής πράξης και όχι στην τιμωρία της.}

^{ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ}

• ^{Δώστε στα παιδιά ευκαιρίες έκφρασης, εκτόνωσης και ζωγραφικής απεικόνισης των συναισθημάτων τους}
• ^{Διαβάστε τους παραμύθια που διαχειρίζονται παρόμοια θέματα}
• ^{Συζητήστε μαζί τους, με κάθε ευκαιρία, για τις αιτίες και τα αποτελέσματα ανάλογων συμπεριφορών}
• ^{Χρησιμοποιήστε περισσότερο τις ανταμοιβές για κάθε καλή προσπάθεια παρά την τιμωρία για κακές αντιδράσεις}
• ^{Η επιμονή μας σε συνεχείς απαγορεύσεις, εκλαμβάνεται ως είσπραξη προσοχής από μέρους μας και μεγιστοποιεί την επανάληψη ανεπιθύμητων συμπεριφορών.}
• ^{Μην ενοχοποιείτε τα παιδιά για συναισθήματα που όλοι νιώθουμε, ανιχνεύστε τις  πιθανές αιτίες.}

^{Βαρβάρα Κουκούμη, Αναπτυξιακή Ψυχολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου «Πολιόχνη»}